Hondenzones zijn op een paar uitzonderingen na de enige plaatsen in Vlaanderen waar de hond wettelijk zonder leiband mag rondlopen. Ze zijn ontstaan om enerzijds de overlast van loslopende honden te bestrijden
(lees ook loslopende honden) en anderzijds een plaats te geven waar de honden wel los mogen.
Deze zones worden door natuurvereniging en (sommige) overheden gepromoot als een paradijs waar honden in alle vrijheid kunnen rondrennen en spelen, terwijl elke zich respecterende hondentrainer, gedragsbegeleider en -dierenarts het tegenovergestelde zal vertellen: ze zijn te klein, vaak te druk, ongeschikt om te wandelen en enkel geschikt voor honden die houden van interacties met andere en ook onbekende honden.
Ze voldoen al niet aan de allerbelangrijkste vraag en voorwaarde, namelijk wandelvrijheid!
En het idee dat in dergelijke piepkleine, omheinde weides of stukjes bos, veel en vaak onbekende honden kris kras door elkaar kunnen lopen zonder conflicten is gewoon absurd en getuigt van onvoldoende inzicht in hondengedrag en -behoeften. Honden hebben ruimte en tijd nodig om andere honden te ontmoeten. In kleine zones hebben ze geen van beide. Getuige hiervan zijn de niet omheinde strandzones aan onze kust waar er wel genoeg ruimte is om te wandelen en te kiezen voor contactloos passeren van andere recreanten en natuurlijk ook honden, uit respect voor de eigenheid van elke hond, of om bij wederzijdse toestemming interacties tussen de honden toe te staan.
Ook het idee dat wij elke dag opnieuw naar dezelfde, ongeschikte zones moeten gaan en niet eens te kunnen wandelen is waanzin! Ze kunnen een aanvulling zijn en binnen grote agglomeraties een noodzaak, maar op het platteland is elk rustig pad geschikt voor verantwoord(elijk) los. Er zijn duizenden kilometers rustige paden in Vlaanderen en wij krijgen…. een paar kruimels, een druppel op een hete plaat en daar moeten wij tevreden mee zijn?
Nooit zullen deze niet gevraagde en ongeschikte, omheinde zones een draagvlak vinden bij rechtgeaarde en verantwoordelijke hondenbaasjes. De hondenzones in het binnenland van Vlaanderen zijn verre van een paradijs, maar eerder het tegenovergestelde.
De uitspraak- “omwille van de ruimtelijke ordening kunnen we in Vlaanderen geen grotere hondenzones maken” -doet niet ter zake, omdat we geen hondenzones nodig hebben op het platteland. We hebben enkel verantwoord(elijk) los nodig. Plaatsen waar alle honden fysiek aangelijnd moeten zijn, zouden beperkt moeten blijven tot bepaalde drukke locaties. Laten we dus op zoek gaan naar de echte overlast en onverantwoord los beteugelen, beperken en beboeten en meer verantwoord(elijk) los promoten en creëren. Wij helpen graag!
...Eerst willen wij hier even herhalen en duidelijk aangeven wat wij wensen.
Wij willen verantwoord(elijk) los wandelen met de hond.
We willen de vrijheid om kleine, middelgrote of grote verantwoord(elijk)-los- wandelingen te maken van thuis uit en soms vanaf een andere (vakantie)locatie of vanaf een parkeerplaats, omdat je graag afwisseling brengt in de wandelingen of omdat je graag nieuwe wandelingen ontdekt in de rest van Vlaanderen.
Je start aan de fysieke lijn binnen de bebouwde kom of vanaf je auto en op het eerste rustige onverharde pad begin je met verantwoord(elijk) los (lees ook wat is verantwoord(elijk) los en waarom is verantwoord(elijk) los belangrijk).
Tijdens deze wandelingen is er een mix van fysiek en mentaal aangelijnd (de fysieke lijn en de mentale lijn).
In begrazingszones en broedgebieden houden we alle honden aan de fysieke lijn. Dit is in principe niet echt nodig, want als je controle over de hond hebt dan kan je probleemloos tussen een kudde schapen of andere dieren doorlopen zonder deze dieren te storen, want uiteraard lopen en blijven ze op dat moment netjes naast je.
Dit is goodwill van onze kant, omdat wij er geen probleem van maken om op bepaalde trajecten of plaatsen aangelijnd te wandelen, zolang er maar voldoende trajecten zijn waar los (met mentale lijn) wel kan.
Een hond die goed opgevoed en getraind is, heeft in principe nergens een fysieke lijn nodig, enkel een mentale lijn. Maar een fysieke lijn is soms gemakkelijker en handiger en daarom is aanlijnen binnen de bebouwde kom, langs wegen met verkeer, op alle drukke plaatsen, in broedgebied en in begrazingszones handiger en veiliger (zie ons wandel- en losloopcharter).
Wat is een hondenzone?
Een hondenzone is, op een paar uitzonderingen na, de enige plaats waar de hond in Vlaanderen wettelijk zonder lijn mag rondlopen. Op het strand aan onze Belgische kust zijn deze zones niet omheind maar in de rest van Vlaanderen zijn ze bijna allemaal omheind. De hond mag zonder beperking binnen deze zone vrij rondlopen en als er paden zijn dan hoeft hij/zij niet op de paden te blijven.
Waarom en wanneer ontstonden deze zones in Vlaanderen?
Eerst enkele cijfers.
Hoeveel honden zijn er in Vlaanderen? Exacte cijfers zijn er niet en wat je vindt varieert wel enorm. Sommige mensen/instanties kennen het verschil niet tussen Vlaanderen en België, wat natuurlijk een groot verschil maakt. In Vlaanderen heeft ongeveer 1 persoon op 10 een hond en daardoor zijn er ongeveer: 600.000 honden in Vlaanderen. In België zijn het er 1.5 miljoen.
De bevolkingsdichtheid in België is ongeveer 380 inwoners per vierkante kilometer. Voor Vlaanderen is dat ongeveer 497 inwoners per vierkante kilometer. Natuurverenigingen wijzen door deze cijfers op de hoge druk van honden op natuurgebieden. Cijfers zijn slechts cijfers en de werkelijkheid is heel anders!
De spijtige realiteit is namelijk dat veel honden weinig of zelfs nooit gaan wandelen. Ook de meer dan 6 miljoen Vlamingen gaan verhoudingsgewijs weinig echt wandelen en komen dan ook relatief weinig in bos en natuurgebied.
Een positief gevolg van het beperkt aantal wandelaars is wel dat het zelfs in het drukke Vlaanderen mogelijk is om lange wandelingen te maken zonder ook maar één iemand tegen te komen!
Cijfers moet je dus altijd relativeren en het echte aantal honden dat wandelt in bos en natuurgebied valt best mee, waardoor ook de druk van honden op natuurgebieden best meevalt en die druk is zelfs heel klein bij verantwoord(elijk) los waarbij de hond immers op de paden, aan de rand van de paden en onder controle blijft!
Volgens de overheidswebsite www.huisdierinfo.be moet een hond elke dag kunnen lopen, onderzoeken, snuffelen, graven en zwemmen op eigen tempo. En liefst meer dan één keer per dag. En daar sluiten wij ons graag bij aan.
Dan is het natuurlijk de vraag waar dat, volgens de overheidswebsite huisdierinfo, noodzakelijke lopen, onderzoeken, snuffelen, graven en zwemmen kan en mag?!
Het KAN op elk rustig en onverhard pad buiten de bebouwde kom. Wettelijk MAG het, buiten enkele uitzonderingen, enkel in hondenzones. Zwemmen mag eigenlijk nergens ook niet aangelijnd. In geen enkele plas of vijver mag de hond zwemmen en de zwem-mogelijkheden binnen hondenzones is quasi nihil op een enkele uitzondering na. En in deze uitzondering is de waterpartij zo klein dat wij ons ernstig vragen stellen over de kwaliteit ervan.
Het ontstaan van hondenzones
Hondenzones zijn ontstaan doordat onverantwoorde baasjes met onverantwoord los wandelende honden die niet of onvoldoende onder controle staan van het baasje overlast veroorzaken: opspringen, achterna rennen en honden die angst aanjagen door vervelend en onaanvaardbaar, slecht maatschappelijk gedrag.
Door honden aan te lijnen, denkt men de overlast op te lossen en door hondenzones te maken, denkt men om de honden toch genoeg vrijheid te geven.
Voor 2006
Was er een tolerant beleid om zonder fysieke lijn te wandelen op voorwaarde dat je hond onder controle stond en geen overlast veroorzaakte. Daardoor was er geen noodzaak voor hondenzones en waren er ook geen.
Na 2006
In dat jaar ontstond het Agentschap voor Bos en Natuur en dat was het einde van de tolerantie voor gecontroleerd los wandelen in de bossen van ANB. Er is natuurlijk altijd overlast geweest van honden die ongecontroleerd los lopen, niet of slecht opgevoed zijn, vervelende honden die andere recreanten lastig vallen of ongecontroleerd loslopen door bos en natuurgebied. Er is altijd een minderheid die het slecht doet en voor overlast zorgt (lees ook Dualiteit) maar dit mag niet ten koste gaan van de wandelvrijheid van alle honden.
ANB gaat helaas niet uit van de realiteit en aanvaardt niet dat er altijd wel een aantal mensen zijn die problemen veroorzaken. Daarom ligt de lat op perfectie, terwijl ze heel goed weten dat perfectie niet bestaat. Niet in de natuur, niet bij mensen, niet bij…
Perfectie kan en mag dus niet geëist worden.
Zij hebben ongevraagd, zonder overleg en zonder te weten wat honden echt zijn en echt nodig hebben de hondenzone ontworpen en dat is een ongeschikte, vaak onnodige en veel te kleine omgeving om met honden te wandelen.
Hondenbaasjes protesteerden uiteraard en vroegen waar de hond dan wel van de lijn zou mogen. De oplossing van ANB was om een klein stukje weide of bos te omheinen en dit gebeuren aan te kondigen als “goed nieuws voor hondenbaasjes! Opening van een hondenzone. Een paradijs voor honden! Een plaats waar de honden vrij mogen rondrennen en spelen met sociaal contact met andere baasjes als plus.”
Hondenzones werden en worden aangekondigd als een droom, maar in werkelijkheid is het een nachtmerrie, vooral doordat we overgingen van een tolerant beleid voor gecontroleerd los wandelen, bijna overal buiten de bebouwde kom, naar praktisch geen wettelijk toegelaten wandelmogelijkheid en een nultolerantie bij ANB.
Zo ontstonden de omheinde hondenzones.
ANB is dus de uitvinder van de hondenzones in Vlaanderen.
Zij hebben niet alleen een norm ingesteld maar passen de wet ook naar de letter toe met als verontschuldiging dat er genoeg hondenzones zijn en dat de noodzakelijke vrijheid daar gevonden kan worden. In de loop der jaren werd het idee van deze omheinde zones ook overgenomen door sommige gemeenten en door Natuurpunt. Minister Weyts, notabene minister van Dierenwelzijn, heeft daar bovenop ook nog voor de gemeenten een informatieve Pdf voor de inrichting van hondenzones opgesteld, waarin hij aangeeft om een minimum van 10 are te voorzien, omdat grote honden ook eens moeten kunnen rennen! M.a.w. als een gemeente een hondenzone van meer dan 10 are heeft, voldoet ze volgens de minister aan de noodzakelijke dagelijkse invulling van vrijheid van bewegen en wandelen!!
Eigenlijk zijn voor dergelijke incompetentie en gebrek aan kennis en inzicht van wat honden echt nodig hebben tijdens het wandelen, geen woorden.
Een paradijs
We zijn dus van alles naar niets geëvolueerd en dat kan je gerust letterlijk nemen, want bijna alle hondenzones zijn te klein om zelfs maar te kunnen wandelen.
Er zijn in Vlaanderen duizenden kilometers bewegwijzerde wandelingen. Het werkelijke beschikbare aantal wandelkilometers ligt natuurlijk nog veel hoger. Vroeger, dankzij het tolerant beleid voor verantwoord(elijk) los, konden wij overal op rustige paden wandelen zonder fysieke lijn. Nu kan het enkel nog in de hondenzones zonder wandelmogelijkheid.
Laten we eens kijken of het echt een paradijs is of niet!
Hondenzones zijn in Vlaanderen meestal niet groter dan een tiental are. Enkele zijn groter dan 1 hectare. Sommige daarvan zijn 5 of 6 hectare groot. De allergrootste, aan de rand van het Meerdaalwoud, is 15 hectare groot.
Ze zijn niet alleen veel te klein, maar ook bijna zonder wandelmogelijkheid.
Dit is absurd!
Deze zones zijn bijna altijd omheinde zones behalve de hondenzones aan het strand. En dat vinden wij absurd en onnodig.
Omheind kan noodzakelijk zijn in stedelijke omgeving of naast een straat met verkeer, maar waarom in het bos of op plaatsen zonder verkeer?
De toegangsregels in hondenzones specifiëren immers duidelijk dat de honden altijd onder controle moeten staan van het baasje. En dat is het tweede punt dat absurd is, want honden die onder controle staan van het baasje en in een drukke omgeving met mensen en andere honden altijd kunnen opgeroepen worden die staan ook onder controle buiten de hondenzones.
Op het strand kunnen niet omheinde zones wel en daardoor kunnen ze ook in de rest van Vlaanderen, tenzij ze gelegen zijn in de stad of een grote agglomeratie.
En dan komen we ook bij de volgende vraag:
Voor welke honden zijn deze zones?
In principe heeft elke hond recht op toegang.
Maar omdat hondenzones openbaar zijn, kan het in werkelijkheid enkel als hond en baasje zich houden aan de algemene gedragsregels rond veiligheid, respect en het vermijden van overlast. Dit betekent dat wettelijk enkel opgevoede en getrainde honden in een hondenzone zonder fysieke lijn mogen rondlopen, want het baasje moet op elk moment kunnen ingrijpen en zijn/haar hond kunnen oproepen.
Een goede “recall” (oproepoefening waarbij de hond op een vlotte manier naar het baasje komt en daar blijft) is altijd essentieel, ook in een hondenzone bij aanwezigheid van andere mensen en honden.
Enkel honden die onder appel en controle staan van het baasje kunnen in een openbare hondenzone los rondlopen. Een hond zonder appel kan enkel los in een hondenzone als er geen andere honden aanwezig zijn.
Ook zie je vaak teksten dat hondenzones ontmoetingsplaatsen zijn waar de honden naar hartenlust kunnen rennen en spelen.
Terwijl veel honden eigenlijk helemaal niet willen spelen en liever met rust gelaten worden. Honden die graag contact maken en/of willen spelen met andere honden doen dit liever met honden die ze kennen en vertrouwen. Onbekende honden ontmoeten, vereist honden met goede “social skills” en met kennis van hondentaal en -communicatie.
Dit betekent dat er naast heel goede afspraken vooral veel ruimte en plaats noodzakelijk is in deze zones om afstand te kunnen houden van andere honden. De meerderheid van de zones in Vlaanderen zijn minder groot dan 1 hectare (100 op 100m) en vaak zelfs niet meer dan een tiental are of zelfs niet meer dan een open weide of een heel klein stukje bos.
Het idee dat je in dergelijke, vaak maar een tiental are grote zones, veel onbekende honden vrij en kris kras kan laten rondlopen en mag verwachten dat dit goed gaat en leuk en ontspannend is voor honden, is gewoon absurd! Enkel aan de kust waar de strandzones veel langer en groter zijn kan elke opgevoede en getrainde hond de ruimte en de vrijheid krijgen die hij/zij nodig heeft.
Het zien en kennis maken met andere onbekende honden is ook bij hen een ingewikkeld proces. Net als bij mensen hebben honden ook hun voorkeur wie ze oké vinden en wie niet. Het idee dat alle honden vrienden zijn of moeten zijn is absurd.
Daardoor moeten hondenzones zonder wandelpaden groot genoeg zijn om op afstand andere honden te passeren zoals de strandzones. Loop gewoon voorbij zonder contact want de meeste honden willen net zoals mensen eigenlijk liever met rust gelaten worden tenzij beide baasjes er anders over denken en toch contact toestaan bij positieve signalen van beide honden.
Hondenzones met paden zijn er, op een uitzondering na, niet in Vlaanderen want op paden kan je het aantal honden mooi spreiden over de verschillende paden en ook dan pas je de ontmoetingsregels toe bij het passeren nl. oproepen, bij je houden, contactloos passeren tenzij beide baasjes en honden toestaan om toch contact te maken en natuurlijk opvolgen dat het contact goed verloopt en blijft verlopen.
Contact tussen vreemde honden verloopt dus altijd best als volgt:
- Bij het zien van een andere onbekende hond roepen beide baasjes de hond naar zich toe uit respect, omdat de andere hond misschien liever met rust gelaten wordt of onzeker, oud, herstellend, … is. Beide honden krijgen dan de tijd om op afstand al informatie te vergaren over de andere hond. Ook de baasjes krijgen de tijd om hun eigen hond te observeren en om in te schatten hoe hun hond zich voelt.
- De beslissing om eventueel contact tussen de honden toe te laten berust dan bij beide baasjes en bij beide honden. In samenspraak kan dan besloten worden om contact toe te laten of net niet.
Voor wie zijn deze zones eigenlijk?
In principe zouden ze voor alle normale evenwichtige honden van alle leeftijden en alle rassen moeten zijn maar dat is niet zo.
Vallen af:
- Oude honden, want die worden zeker liever met rust gelaten.
- Alle honden die liever met rust gelaten worden.
- Zieke of herstellende honden, want ook zij worden liever met rust gelaten.
- Loopse honden, want die zullen zeker wel teveel aandacht krijgen van opdringerige reuen.
Positief is wel dat er in sommige hondenzones een speciale puppyzone is. De pups kunnen dan eerst wennen aan andere pups en vooral ook in alle veiligheid de oproepoefening inoefenen als voorbereiding op verantwoord(elijk) los.
De huidige te kleine hondenzones zijn dus enkel geschikt voor honden die het gezelschap van andere honden leuk vinden en op prijs stellen en die natuurlijk onder controle moeten staan van hun baasje.
Naast het foute idee dat alle honden interactie met andere honden op prijs stellen, is ook het idee dat alle honden graag spelen verkeerd.
Spelen wordt vooral gedaan door pups en jonge honden. Net als bij kinderen is spelen vooral bedoeld om te leren. De jonge hond oefent in (fijne) motoriek, leert wie hij/zij is en wat hij/zij kan in relatie met andere honden en natuurlijk is spelen ook oefenen in gedragsrituelen en communicatie en is het ook goed om de bewegingsdrang in te vullen. Spelen met leeftijdsgenoten en contact maken met andere evenwichtige en ervaren honden is belangrijk voor de jonge hond.
Maar het is absoluut af te raden om zeker met een pup of jonge hond naar een drukke hondenzone te gaan om hem daar te laten spelen met andere honden!!
Dit spelgedrag neemt dus net als bij kinderen af met de leeftijd.
Sommige rassen blijven wel vaak speels gedrag vertonen tot op latere leeftijd zoals bv. labradors en golden retrievers. Natuurlijk is er ook veel individueel verschil.
Regels in de hondenzones
Veel honden samen op een kleine oppervlakte maakt normaal spelgedrag bijna onmogelijk en het geeft de honden te weinig tijd om mekaar te leren kennen.
Vaak zie je dan pestgedrag en/of achtervolging met veel stress en frustratie en mogelijke conflicten als gevolg.
In een openbare hondenzone, hoe klein die ook is, zijn volgende regels altijd noodzakelijk:
- Enkel honden die onder controle staan van het baasje kunnen losgelaten worden in een hondenzone als er op dat moment andere honden aanwezig zijn. Honden die niet opgeroepen kunnen worden als er andere honden in de omgeving zijn, kunnen NIET los rondlopen in een hondenzone, omdat het nu eenmaal altijd noodzakelijk is dat je hond onder controle is bij de aanwezigheid van andere mensen en/of honden op elke openbare plaats en dus ook in een hondenzone.
- Honden die niet onder controle van het baasje staan, kunnen slechts los in een hondenzone als er zich op dat ogenblik geen andere onbekende honden aanwezig zijn.
- Laat je hond nooit zomaar naar andere, onbekende honden rennen en respecteer de noodzakelijke ontmoetingsetiquette tussen honden. Hou je hond steeds bij je, laat de andere hond met rust, tenzij positieve wederzijdse signalen van de honden en de toestemming van beide baasjes.
- Hou steeds toezicht op je hond: waar is hij/zij, hoe gedraagt hij/zij zich en hoe voelt hij/zij zich.
Om al deze redenen zijn (kleinere) omheinde zones enkel nuttig in steden, grote agglomeraties en binnen de bebouwde kom. Ze zijn best omheind, omdat er overal straten zijn met druk verkeer. Een omheinde en vaak kleine zone is een noodzakelijk minimum voor honden in grote agglomeraties. Ook hier moeten de zones binnen wandelafstand liggen. Een goed voorbeeld hiervan is de grootstad Amsterdam met een variëteit aan zones (https://maps.amsterdam.nl/honden/ ) . Op het platteland en in het bos kan een hondenzone slechts een aanvulling zijn op het noodzakelijke aanbod van wandelpaden.
ANB erkende en erkent de noodzaak van vrijheid maar weet en beseft niet wat vrijheid voor de hond betekent. Vrijheid is voor ANB rennen en spelen op een heel kleine oppervlakte. Vrijheid is en blijft voor ons altijd verantwoord(elijk) los-wandelvrijheid!